Κορέτζιο

(Correggio, Κορέτζιο 1489; – 1534). Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ιταλού ζωγράφου Αντόνιο Αλέγκρι (Antonio Allegri), το οποίο υιοθέτησε από τον τόπο γέννησής του. Ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για την αρχή της σταδιοδρομίας του. Αναφέρεται ότι άρχισε πολύ νωρίς να εργάζεται στο εργαστήριο του Μπιάνκι Φεράρι στη Moντένα. Ορισμένα έργα που φιλοτέχνησε σε νεαρή ηλικία, όπως μία Αγία Οικογένεια και η νωπογραφία Ο Επιτάφιος θρήνος στον Άγιο Ανδρέα της Μάντοβα, αποτελούν ενδείξεις της επιρροής του από τον Μαντένια και τον Λεονάρντο ντα Βίντσι. Ωστόσο, πολύ γρήγορα ο Κ. απάλυνε αισθητά τις μορφές του και απέκτησε μια προσωπική τεχνοτροπία, πολύ πιο ευαίσθητη από εκείνη των δασκάλων του. Ο πρώτος πίνακας βωμού που του αποδόθηκε με βεβαιότητα είναι Η Παναγία του Αγίου Φραγκίσκου (1514-15), η οποία φιλοξενείται στην πινακοθήκη της Δρέσδης. Στην ίδια ομάδα με το έργο αυτό, του οποίου η απλή κατασκευή και ο απαλός πλασμός φανερώνουν επιρροές από την τέχνη του Ραφαήλ, κατατάσσονται Ο γάμος της αγίας Αικατερίνης, Η γέννηση Κρέσπι (πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο) και Η μικρή τσιγγάνα (πινακοθήκη Νάπολης). Οι ιστορικοί της τέχνης δέχονται σήμερα ότι, πριν πραγματοποιήσει τις μεγάλες νωπογραφίες της Πάρμα, ο Κ. είχε μελετήσει στη Ρώμη τα έργα του Μιχαήλ Αγγέλου και κυρίως του Ραφαήλ. Στην Αίθουσα του Αγίου Παύλου (1518-19) στην Πάρμα (τραπεζαρία της ηγουμένης της μονής του Αγίου Παύλου, Τζοβάνα ντι Πιατσέντσα), τα παιχνίδια των μικρών κυνηγών, πλαισιωμένα από τους κυκλικούς φεγγίτες της αίθουσας, μαρτυρούν, πέρα από την επίδραση των μεγάλων δασκάλων, μια ευρύτερη, πιο τρυφερή και αισθησιακή τέχνη, που παρουσιάζεται ολοκληρωμένη στα διακοσμητικά θέματα της Ανάληψης του Ιησού (1520-23) στον τρούλο της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή, και της Μετάστασης της Θεοτόκου (1524-30) στον τρούλο της μητρόπολης. Στα έργα αυτά ο φωτεινός, ήρεμος και αρμονικός κόσμος του ζωγράφου παραχωρεί τη θέση του σε έναν κόσμο γιγάντων. Εκμεταλλευόμενος τις συγγένειες των χρωμάτων και τις αντιθέσεις των τόνων, κατόρθωσε να δώσει άπλετο φως σε έναν ουσιαστικά σκοτεινό τρούλο και δημιούργησε για πρώτη φορά στην ιστορία της ιταλικής τέχνης έναν ενιαίο και συνεχή διάκοσμο, που αντικατέστησε όλα τα παλαιότερα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Με μια εξαιρετικά δεξιοτεχνική κατασκευή κατάφερε να δώσει την εντύπωση ότι ο τρούλος είναι ένας χώρος κινούμενος που ακτινοβολεί, στον οποίο προβάλλονται με ένα παιχνίδισμα κύκλων και ημικυκλίων, με τολμηρές βραχύνσεις και φωτισμούς, ο Χριστός, τα Χερουβείμ, οι πατριάρχες και οι Απόστολοι. Αυτή η νέα αντίληψη της οροφής προανήγγειλε τις μπαρόκ διακοσμήσεις των θόλων. Στα φορητά ζωγραφικά έργα του της ίδιας εποχής, όπως ο Μυστικός γάμος της αγίας Αικατερίνης (Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι), η Παναγία του Αγίου Σεβαστιανού (πινακοθήκη Δρέσδης), Μη μου άπτου (μουσείο Πράντο, Μαδρίτη), Η νύχτα (πινακοθήκη Δρέσδης), Η Παναγία του σκοπέλου, Η Παναγία του Αγίου Ιερώνυμου (μουσείο Πάρμα), ο Κ. εκμεταλλεύτηκε πάντοτε με σοφία τον χώρο και το φως και δημιούργησε αυστηρές και συγχρόνως χαριτωμένες συνθέσεις. Στα μυθολογικά θέματά του, όπως Δίας και Ηώ, Γανυμήδης (μουσείο Βιέννης), Λήδα (μουσείο Βερολίνου), Αντιόπη (Μουσείο του Λούβρου), Δανάη (πινακοθήκη Μποργκέζε, Ρώμη), η σχετική επιτήδευση καλύπτεται από τον έντονο αισθησιασμό των γυμνών, που εκφράζουν με τις τολμηρές στάσεις τους τις ερωτικές απολαύσεις. Η φήμη του Κ. οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην ουσιαστική παγανιστική χάρη των έργων του. Γενικά, θεωρείται ένας από τους καλλιτέχνες που απέδωσαν καλύτερα το γυναικείο κάλλος. «Δανάη», έργο του Ιταλού ζωγράφου Κορέτζιο, που δημιουργήθηκε κατά παραγγελία του δούκα της Μάντοβα, στο πλαίσιο μιας σειράς έργων με θέμα τους έρωτες του Δία (Πινακοθήκη Μποργκέζε, Ρώμη). «Η Παναγία του Αγίου Ιερώνυμου», το αριστούργημα του Ιταλού ζωγράφου Κορέτζιο, έργο του 1526-28 (Εθνική Πινακοθήκη, Πάρμα). «Η προσκύνηση του Θείου Βρέφους», έργο της πρώτης ωριμότητας του Κορέτζιο (Πινακοθήκη Ουφίτσι, Φλωρεντία).